WHO ogłasza globalny stan zagrożenia zdrowia publicznego z powodu małpiej ospy

Demokratyczna Republika Konga (DRK) zmaga się z niepokojącą epidemią małpiej ospy (mpox). Wirus rozprzestrzenił się już na kilkanaście krajów afrykańskich, co skłoniło Światową Organizację Zdrowia (WHO) do ogłoszenia globalnego stanu zagrożenia zdrowia publicznego.

To już drugi raz w ciągu ostatnich trzech lat, gdy WHO ogłasza najwyższy poziom alertu w związku z mpox. W lipcu 2022 roku wirus rozprzestrzenił się na 116 krajów, zarażając prawie 100 tysięcy osób i powodując śmierć około 200.

Obecna epidemia, zdaniem ekspertów, jest znacznie groźniejsza. W DRK odnotowano już ponad 14 tysięcy przypadków i 524 zgony. Najbardziej narażone są kobiety i dzieci poniżej 15. roku życia. Rozprzestrzenianie się wirusa na kraje sąsiadujące z DRK, które wcześniej nie zgłaszały przypadków mpox, budzi poważne obawy.

"Wykrycie nowego szczepu mpox we wschodniej części DRK, jego pojawienie się w sąsiednich krajach oraz potencjał dalszego rozprzestrzenienia się wirusa w Afryce i poza nią jest bardzo niepokojące" – ostrzega Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, dyrektor generalny WHO.

Wirus rozprzestrzenił się już na 13 krajów afrykańskich. W odpowiedzi na rosnące zagrożenie, Afrykańskie Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (Africa CDC) ogłosiło „stan zagrożenia zdrowia publicznego o znaczeniu kontynentalnym”. To pierwszy raz, kiedy organizacja skorzystała z tych uprawnień, nadanych jej w zeszłym roku przez Unię Afrykańską.

Amerykańskie Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) zaapelowało do lekarzy i społeczeństwa o wzmożoną czujność. WHO, ogłaszając globalny stan zagrożenia, dąży do zmobilizowania państw członkowskich do przygotowania się na pojawienie się wirusa i podjęcia działań w zakresie dystrybucji szczepionek, leczenia i innych kluczowych zasobów w krajach o niskich dochodach.

"Potrzebujemy skoordynowanego międzynarodowego działania, aby powstrzymać tę nową epidemię" – apeluje Gregg Gonsalves, epidemiolog z Uniwersytetu Yale, który zasiadał w komisji WHO ds. mpox w 2022 roku.

Epidemię z zeszłego roku udało się ograniczyć dzięki zmianom w zachowaniach i szczepieniom. W Stanach Zjednoczonych liczba przypadków spadła z ponad 30 tysięcy w 2022 roku do około 1,700 w roku ubiegłym.

Szczep mpox, który krąży obecnie w DRK, jest bardziej śmiertelny. Odsetek zgonów wynosi około 3%, w porównaniu z 0,2% w epidemii z 2022 roku. Zakażenie objawia się gorączką, problemami z oddychaniem, bólami mięśni, powiększeniem węzłów chłonnych oraz wysypką.

Do niedawna wirus rozprzestrzeniał się głównie poprzez spożycie skażonego mięsa lub bliski kontakt ze zwierzętami i ludźmi. Większość zgonów odnotowano wśród dzieci, które w tym regionie Afryki cierpią na niedożywienie i choroby zakaźne. Eksperci twierdzą, że gdyby epidemia rozprzestrzeniła się globalnie, dzieci w krajach rozwiniętych byłyby prawdopodobnie mniej narażone na ciężki przebieg choroby.

W ubiegłym roku naukowcy odkryli, że ten szczep mpox może być przenoszony drogą płciową. Analizy genetyczne wskazują, że wirus zyskał mutacje, które umożliwiły mu łatwiejsze rozprzestrzenianie się wśród ludzi.

DRK zatwierdziło dwie szczepionki przeciwko mpox, ale wciąż nie wdrożyło planu szczepień. WHO wezwała producentów szczepionek do ubiegania się o nadzwyczajne zatwierdzenie, co umożliwiłoby zakup i dystrybucję szczepionek w krajach o niskich dochodach.

"Problemem jest to, że tych szczepionek nie ma wystarczająco" - alarmuje Dr. Dimie Ogoina, nigeryjski naukowiec i przewodniczący komitetu ds. mpox WHO.

Trwają badania kliniczne nad skutecznością szczepionki Jynneos u dzieci i osób narażonych na wirusa. Organizacja wspiera również rozwój nowej szczepionki mRNA, która miałaby chronić przed mpox i pokrewnymi wirusami, takimi jak ospa prawdziwa.