Po latach w rosyjskich więzieniach, odzyskali wolność

W cieniu trwającej wojny w Ukrainie, świat obiegła w czwartek wieczorem wiadomość o uwolnieniu trójki Amerykanów przetrzymywanych w Rosji. Samolot z korespondentem "Wall Street Journal" Evanem Gershkovichem, byłym żołnierzem Paulem Whelanem oraz dziennikarką Radia Wolna Europa Alsou Kurmashevą na pokładzie wylądował w bazie lotniczej Andrews w stanie Maryland.

Uwolnienie, będące owocem skomplikowanych negocjacji dyplomatycznych i największą wymianą więźniów między Rosją a Zachodem od czasów zimnej wojny, wzbudziło ogromne zainteresowanie mediów. Na lotnisku, by osobiście powitać uwolnionych, stawili się prezydent USA Joe Biden wraz z wiceprezydent Kamalą Harris. Jak donoszą amerykańskie media, spotkanie przebiegło w atmosferze ulgi i radości, a prezydent Biden serdecznie przytulił Gershkovicha.

Każdy z uwolnionych Amerykanów to historia walki o sprawiedliwość w starciu z rosyjskim systemem sądowniczym, często krytykowanym za brak transparentności i wykorzystywanie więźniów politycznych jako karty przetargowej w relacjach międzynarodowych.

Evan Gershkovich, 32-letni dziennikarz "Wall Street Journal", został aresztowany w kwietniu i oskarżony o szpiegostwo. Sam Gershkovich, redakcja "WSJ", a także władze USA konsekwentnie podkreślały jego niewinność, zaznaczając, że dziennikarz wykonywał jedynie swoje obowiązki, będąc przy tym formalnie akredytowanym w Rosji. Mimo to rosyjski sąd skazał go na 16 lat więzienia.

Podobny los spotkał 54-letniego Paula Whelana, byłego żołnierza US Army, aresztowanego w 2018 roku i skazanego na 16 lat więzienia za rzekome szpiegostwo. Whelan od początku utrzymywał, że jest niewinny, a zarzuty przeciwko niemu zostały sfabrykowane.

Trzecią uwolnioną osobą jest 47-letnia dziennikarka Radia Wolna Europa Alsu Kurmasheva, zatrzymana w 2023 roku i skazana na 6,5 roku pozbawienia wolności. Kurmasheva, posiadająca podwójne obywatelstwo rosyjskie i amerykańskie, została oskarżona o to, że nie zarejestrowała się jako "zagraniczny agent" oraz rozpowszechniała fałszywe informacje na temat rosyjskiej armii.

Operacja wymiany, w którą zaangażowane były władze siedmiu państw, objęła łącznie 24 osoby, w tym dwoje dzieci. Jak poinformowały tureckie władze, które odegrały kluczową rolę w negocjacjach, 10 osób, w tym dwoje nieletnich, zostało przekazanych stronie rosyjskiej, trzynaście osób trafiło do Niemiec, a trzy do USA. Wymiana objęła osoby odbywające kary więzienia w USA, Niemczech, Polsce, Słowenii, Norwegii, Rosji i Białorusi.